VII3: October 2009

ADEM JASHARI

Sikur gryka e bjeshkëvetë Sharrit , Jehon zeri i Adem Jasharit është trim e kush është djalë, Sot atëdheut zot me i dalë, Syrin kokërr, shqipe mali, Gjoksin bjeshkë, kësulën mbi sy, Tubon trimat, thërret kushtrimin, Besa-besë, sot për liri! Për gjaksorin, mëshirë mos t'kemi, Mos t'korisim fis e farë, Kush është trim e kush është djalë, Sot atdheut zot me i dalë. Mos më thoni.... Mos më thoni se vdiq, Mos më thoni se nuk është më, I miri e i bukuri i nënës, Është në zemër tashmë. Mos më thoni, ku e qëlluan plumbat Nëna e di, në kraharor çelën bozhuret e gjakut, si lulëkuqet në dëborë. Mos më thoni se s'vjen më, Do e pres te pragu i derës, E ai do t'vij si gjithnjë, Sikur flladi i pranverës. Do t'vij si agimi ditës, Zemra e nënës do t'vij, I ndritshëm si rrezja e diellit, Magjeps si hyjni. Mos më thoni se jam e vetme, Se kam mbetur fillikat, Ai do të vij me shokë netëve, Pushkën do e var mbi shtrat Mos më thoni se vdiq im bir, Ai ka rën, por nuk ka vdekur Në udhën e lirisë për ku ishte nisur, Duhej derdh gjak për të arritur Secili prej tyre kishte mall për atëdhe, Por mbi të gjitha një dëshirë Ta zhdukin errësirën e rëndë, Që Kosova t'jetojë e pamvarur dhe e lirë Mos më thoni, asgjë mos më thoni, Ai do të vij rishtas si agu i ditës, Fshijeni lotin dhe shikoni, lartë Ai është mbi bjeshkët e Drenicës.

Shqiponja

Lahuta e Malsis

Por se din Shkjau me mbajtë miq'sí ! Aman, Zot, kur duel Serdari, se ç' kje ndezë Vranina zhari ! Aman, Zot, kur mbërrini Pera, se shum krisi atëbotë potera ! 395 Por kur ránë Shkjetë e Vraninës Shum u krisi plumbja shpinës ! Porsi shé qi m' nji natë gjamet Rritet turr e del prej amet Tue ushtue – e tue shkumbue, 400 shkapërderdhet npër zallina, ashtu u derdh Shkjau te Vranina, n' valë Shqiptarët krejt tue i përshi. S' lufton ndryshe' e rrebtë kulshedra e me dhambë edhe me kthetra, 405 zjarm e surfull tue flakrue, kur drangojt ta kenë rrethue; si i qindron sot Shkjaut Shqiptari për dhé t' ambël qi i la i Pari: kambë për kambë tue qitë padá, 410 tue korrë krena nepër Shkjá. U janë ndezun flakë breshanat, u kullojnë gjak n' dorë taganat, e u kullon gjak edhe zemra, veç se vendit s' u lot themra. 415 Por ç' dobí: dielli tue lé – isht' tue lé m'atë ditë për Shkjé ! – I ranë ndore Shkjaut t' tërbuem Tridhetë t' vramë e dhetë t' shituem !... . O ata t' lumtë, qi dhane jetën, 420 o ata t' lumtë, qi shkrine vehten, qi për Mbret e vend të Parëve, qi për erz e nderë t' Shqiptarëve derdhën gjakun tue luftue, porsi t' Parët u pa'n punue ! 425 Lehtë u kjoftë mbi vorr ledina, butë u kjoshin moti e stina, ak'lli, bora e serotina : e der' t' këndoje n' mal ndo'i Zanë, e der' t' ketë n' detë ujë e ranë, 430 der' sa t' shndërisin djellë e hanë, ata kurr mos u harrojshin, n' kangë e n' valle por u këndojshin. E njaj gjak, qi kanë dikue, bân, o Zot, qi t' jesë tue vëlue 435 për m' ia xé zemrën Shqiptarit, për kah vendi e gjuha e t'Parit ! – Po vallë ! Osja ku do t' jetë ? Oso Kuka a mos ka mbetë ? N' Xhebehane ka zatetë ! 440 Ka zatetë n' atë kullë t' barotit, ku ka bâ emnin e Zotit, se për t' gjallë nuk ka me e lëshue, shokët e vet për pa i pague tridhetë t' vramë e dhetë t' shitue. 445 Kur pau Shkjau se pushka mêni Si kah vau si kah Liqeni, e se mbetë s' kisht Oso Kuka me t' tjerë t' vramë, përjashtë ke suka, m' Xhebehane u turr m' atëhera, 450 si kur t' lëshoje kah pranëvera, vrullet bleta çark njaj zgjonit, tue zukatë si rryma e përronit. N' brohorí tue i lutë jetë Knjazit, njiqind vetë këcyen n' kulm t' pullazit, 455 mâ t' përmendunt kah trimënia njaq u ngjitën mbi frangjia, tue thye muret n' gjak t' përlyeme : – por ka gjobën shpia e thyeme ! – krisi Osja atëbotë si ulani, 460 mje n' Cetinë i vojti zani : « Ah kadalë, Nikollë, t' vraftë Zoti ! pse këtu i thonë Oso baroti : se s' ké pá Shqiptár me sy, se djeg vehten edhe ty ! » 465 Edhe zjarrë i dha barotit. Aman, falë i kjofshim Zotit, kur ka dhanun zjarrë barotit, se ç'â dridhë Vranina e shkretë ! se ç'â hjedhë kulla përpjetë ! 470 se edhe L'qeni ç'ka gjimue m' kalá t' Shkodrës tue ushtue ! Qepra, tjeglla, gur e trena : Kambë e trupën, krahë e krena, hi e tym e flakë e shkëndia, 475 shi mje n' Viri i hodh duhia : I hodh duhmja shi n' breg t' Virit Qepra, gur e gjymtyrë njerit. Eni, eni, mori shkina, eni, eni, te Vranina, 480 mblidhni vetë npër shpat e përrue ehu ! kortarët e djelmve t'ue ; edhe mësoni fëmijët mbas sodit mos t' lakmojnë tokës s' Kastriotit, pse u bjen shtrejtë, qe besa e Zotit ! Njasi gjaku qi Oso Kuka Sot ka derdhun ke ato suka, si për Mbret, si për dhé t' Parëve vëlon se vëlon ndër dej t' Shqiptarëve. Pra, pa u djegun n' flakë t' agzotit Si Oso Kuka n' kullë t' barotit, s'ka me rá fisi i Shqiptarit n' thoj t' pangishëm t' Gospodarit Serbi vëlla do ta humbasë, Pa kqyre t'drejtë paa kryre arsye, Serbin shqype ke mbi krye. Ka me t'lanë ky i ditë pa sy, Thellë n'rrashte, po t'ue t'i gërrye, Se kshtu ecte në shekull lodra, Ulu maje e çohu kodra...
porsi rrëfeja majes s' Sharit. A kisht' mujtë kurr n' atë kohë t' lume, (me lot gjakut sot t' lotueme !) 15 veç nji troe t' tokës shqiptare me rëmue dora grabitçare ? Ah ! jo kurr : t' isht' çue mbarë bota... Pse ndo'i Lekë a i' Gjergj Kastriota do t' kisht' dalë atë dorë rrëmbyese 20 m'e cungue me armë ngallnyese, t' cilat n' shekull do t' përmenden hanë e hyj sa qiellëve t' enden. Por kanë ndërrue sot moti e stina për dhé t' ngritë, ku rreh « martina » ! 25 Gjinde e mbajtun me lot t'shu'mit qi n' djersë njomë busat e umit, ja qi n' kullmë rreshket kumbuese, ja npër detë bjen valës shkumbuese, për me mbajtë nji grue te shpia 30 s' cilës bukë i lypin fëmija, edhe i lên, ndoshta, me kjá, përsè e mjera bukë nuk ká : gjinde, s' cilës Zot i âsht ari, t' zezën bukë, qi i ngratë Shqiptari 35 shtrêjt me gjak e pat fitue, pa ndo'i dhimbë, kjoshin mallkue ! sot m' e dá duen copa copa : e përsè ? Pse don Europa... Uh ! Europë, ti kurva e motit, 40 qi i rae mohit besës e Zotit, po, a ky â sheji i qytetnisë : me dá tokën e Shqipnisë për me mbajtë këlyshët e Rusisë ? Po, ti a kështu sot na i përligje 45
porsi rrëfeja majes s' Sharit. A kisht' mujtë kurr n' atë kohë t' lume, (me lot gjakut sot t' lotueme !) 15 veç nji troe t' tokës shqiptare me rëmue dora grabitçare ? Ah ! jo kurr : t' isht' çue mbarë bota... Pse ndo'i Lekë a i' Gjergj Kastriota do t' kisht' dalë atë dorë rrëmbyese 20 m'e cungue me armë ngallnyese, t' cilat n' shekull do t' përmenden hanë e hyj sa qiellëve t' enden. Por kanë ndërrue sot moti e stina për dhé t' ngritë, ku rreh « martina » ! 25 Gjinde e mbajtun me lot t'shu'mit qi n' djersë njomë busat e umit, ja qi n' kullmë rreshket kumbuese, ja npër detë bjen valës shkumbuese, për me mbajtë nji grue te shpia 30 s' cilës bukë i lypin fëmija, edhe i lên, ndoshta, me kjá, përsè e mjera bukë nuk ká : gjinde, s' cilës Zot i âsht ari, t' zezën bukë, qi i ngratë Shqiptari 35 shtrêjt me gjak e pat fitue, pa ndo'i dhimbë, kjoshin mallkue ! sot m' e dá duen copa copa : e përsè ? Pse don Europa... Uh ! Europë, ti kurva e motit, 40 qi i rae mohit besës e Zotit, po, a ky â sheji i qytetnisë : me dá tokën e Shqipnisë për me mbajtë këlyshët e Rusisë ? Po, ti a kështu sot na i përligje 45 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. njata burra, qi m' këto brigje për ty vehten e bâne flie kur ti heshtëshe prej ligështie ? Ti, qi i kalle flakën diellit e i shestove rrathët e qiellit, 50 Ti, prej eshtënsh t't' ngratë Shqiptarëve, qi bânë dekën për dhé t' Parëve, bân sot t' bijnë fatosa t' ri, t' cilt nji troe t' kësajë Shqipní mos t' ia lanë Shkjaut n' dorë me i rá 55 krejt në gjak nji herë pa e lá ! Lum, oj Zana e Veleçikut, qi m' ia lëshon ti namët anmikut, qi m' i uron djelmtë e Malsisë, qi m' ia kjanë hallin Shqipnisë ; 60 kësaj Shqipní e cila motit, n' zâ kah pushka e besa e Zotit, pat kenë çmue prej fisesh t' tana kah bjen dielli e kah merr hana ! Por, sado qi poshtë ka rá 65 sot me sot e rrin tue kjá n' pluhun t' tokës, prej njerëzve shá, prap, oj Zanë, shkëndia e burrnisë nuk â' shkimbë n' male t' Shqipnisë, qi, manà, edhe n' këto kohë t' reja 70 ka 'i herë ndezet flakë si rr'feja. S' kanë mbetë shkret, jo, armët besnike, përsè Arbënorja, grue fisnike, bân se bân fatosa t' ri, t' cilt trimënisht për ketë Shqipní 75 e për besë e t' bardhën Fé e bâjnë dekën si me lé. A po i sheh ti njata burra, qi kah Brigja nepër curra, tue hecë natën porsi bisha, 80 janë t'u ngjitun drejt kah kisha ? Ata janë, po, Krenët e Hotit qi m' u lidhë duen me besë t' Zotit për me i dalun zot Shqipnisë, për me i lanum nderë Malsisë. 85 Po, Çun Mula mbi shpinë t' kalit, ua çoi lajmin Krenëve t' malit : ua çoi lajmin n' derë t' konakut, për me u mbëledhë n' kuvend t' bajrakut ; e si rrokull kjenë rreshtue, 90 kështu xên Çuni me ligj'rue : « Fol tash, Masho, ç'po na thue ? Un qe Krenët t'i kam bashkue, t' cilve mundesh me u besue, pse armët kryq i kemi vu, 95 si na e lánë të Parët kanu ». Atëherë Mashi xên kadalë : « Pa ndigjoni, o trima, 'i fjalë, qi po u thom me besë të Zotit, porsi nipave t' Kastriotit : 100 katërqind e s' dí sa vjet janë qi i bâjmë Mbretit hysmet, kush ushtrí, kush angarí, me armë n' dorë, me zjarm në gjí, me 'i kambë mbathë me tjetrën zdathë, 105 bukën n' strajcë e shpí senjurin, dyshek tokën, jastek gurin, t' mbramë te hika e t' parët te mbeta trima n' zâ, çëse â' xanun jeta

Ndihmò, Zot, si m'kè ndihmue!
Pesëqind vjet kishin kalue
Çëse të buk'rën ketë Shqipni
Turku e mbate në robnì,
krejt tu' e là t'mjerën në gjak, (5)
frymën tue ia xanun njak,
e as tu' e lanë, jo, dritë me pà:
kurr të keqen pa ia dà:
rrihe e mos e lèn me kjà:
me iu dhimbtë, po, minit n' murë, (10)
me iu dhimbtë gjarpnit nën gurë!
Veç si 'i dèm, vu n'lavër spari,
qi, ka' e vret zgjedha e kulari
kah nuk bàn m'e thekë strumb'llari,
s'ndigjon me tërhjekun m'pluer: (15)
e tue dhanë kryq e tërthuer,
tu' i dhanë bulkut shum mërzì,
me u vu s' ryset për hullì
e as me shoq ai pendë me shkue:
kështu Shqiptarët, të cilt mësue (20)
s'din' me ndejë rob nën zgjedhë t'huej,
pagë e t'dheta me i là kujë:
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
por të lirë me shkue ata motin,
veç mbi vedi tue njohtë Zotin,
e as kurrkujë n' këto troje t' veta (25)
mos me i bà kurr tungjatjeta,
n'braz me Turk kurr nuk kanë rà
e as kurr pushkën s' ia kanë dà;
por t'janë grì me tè e t'janë vrà,
si me kenë tu' u vrà me Shkjà (30)
E prandej si pat fillue
Turkut Ora m' iu ligështue,
e nisë pat m' iu thy' atij hovi,
m' qafë përditë tu' i mbetë Moskovi:
e ato fiset e Ballkanit, (35)
zunë me i dalë dore Sulltanit,
nisë Shqiptarët kanë me u mendue,
si Shqipninë me e skapullue
zgjedhet t' Turkut : qi si motit
n' ato kohët e Gjergj Kastriotit, (40)
krejtë e lirë kjo t'ishte, e askujë
n'daç t'jetë Krajl a Mbret i huej,
me i bà kurr mà tungjatjeta,
kurr me i là mà pagë e t'dheta:
edhe Flamuri i Shqipnisë, (45)
si fletë Engj'lli t'Perëndisë,
si ajo flaka e rr'fesë zhgjetare,
me u suvalë prap n'tokë shqiptare.
Kur qe ai Knjazi i Malit t'Zi,
Knjaz Nikolla, 'i gërxhelì: (50)
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
gërxhelì, por belaçì:
na dyndë top, na dyndë ushtrì
edhe del e bjen n'Shqipnì,
për me shtrue këto bjeshkë e vërrì,
shka merr Drinin për s'të gjatit (55)
der' n' Kalà të Rozafatit,
ku ai me ngulë do' "trobojnicën",
do' m' ia vu Shkodrës "kapicën":
me bà Shkodrën Karadak,
mbasi 'i herë ta kisht' là n'gjak! (60)
Ka ndejë Turku e këqyrë haru,
pika-pika lotët tu'i shkue,
kah s'ka Shkjaut si me i qindrue;
se Moskovi e ka rrethue:
ka Stambollën muhasere! (65)
Bàjnë shtatë Krajlat muzhavere
Shoq me shoq, tue shartue zì
-si ata e zeza m'i pastë mb'lue!-
për të buk'rën këtë Shqipnì,
si m'ia lëshue n'dorë Malit t'Zì. (70)
M'kambë Shqiptarët atëherë t'janë çue.
Sa mirë n'armë na janë shtërngue!
T'fortë kanë lidhë nji besë të Zotit,
si të Parët ua lidhshin motit
n'ato kohë t'Gjergj Kastriotit: (75)
me 'i kambë mbathë e tjetrën zbathë,
gjanë e gjallë pa grazhd mbyllë n'vathë,
diku ngranë, diku pa ngranë,
harrue grue, motër e nanë,
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
sy'n agzot, zemrën barot, (80)
e si ai plajmi me furì,
t'kanë rrà ndesh Malit të Zì,
për t'gjatë t'Cemit n'atë kufì,
ku edhe trimat t'janë përlà:
t'janë përlà Shqiptarë e Shkjà, (85)
ballë për ballë ata tu'u vrà,
fyt-a-fyt, ofshè! tu' u prè:
tue mbetë shakull përmbi dhè,
mish për shpez e kaçubeta,
gjithku kje ajo pika e djalit, (90)
gjithku kjenë sokola malit,
pa kjà m'ta as nanat e shkreta.
Veç se, po, me parzme t'veta
Aty Shkjaut sulmin kanë thye.
Mbasi Shkjaut sulmin kanë thye, (95)
bàjnë kuvend Shqiptarët n'mjet vetit
e 'i fjalë t'madhe çuekan Mbretit:
se jo veç qi Knjaz Nikollës
nuk i lajnë kurr pagë e t'dheta,
porsè as Mbretit të Stambollës (100)
s'duen me i bà mà tungjatjeta,
e se dore duen me i dalë:
se Shqipninë nuk po e kisht' falë
Perëndia për çerkez,
Turq, manovë, likurazez; (105)
por për do sokola mali,
qi "Shqiptarë" bota po i quete,
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
për ta gëzue këta djalë mbas djali,
der' qi jeta mos t'u shuete.
Turku fjalën e ka ndì': (110)
se ç'asht mbushë ai me mënì!
Se edhe lëshue ç'ka mbi Shqipnì,
gjallë Shqiptarët ai me i përpì!
Por Shqiptari gjallë s'përpihej,
e as me u shkelë, besà, s'po lihej, (115)
kur po i mbushej mendja e vet,
për Shqipnì me bà gajret,
n' dashtë ta mësyjnë Krajl edhe Mbret.
Edhe kështu t'janë kapërthye
grykë për grykë Turq e Shqiptarë, (120)
pa dhimbë krenash tue u thye
si me thye kunguj npër arë.
T'iu dha zjarm atëherë Ballkanit,
Shkjau: kah drote se Shqipnia
Nji herë shkëputë dore s' Sulltanit, (125)
mà s'do t'bite n'kthetra t'tija,
si atij hangër ia kisht' palla:
merr e mësynë m'Turk fulikare,
e si derrat me çakalla
t'janë mbërthye, t'janë kapërthye: (130)
haju, ngaju, çaju, vraju,
m' pushkë e m'top gjueju batare,
gjaku rrëmbè npër rrahe e qare,
e npër fusha e npër gajusha,
der'qi s'mbramit, n'p'r' atë zhumhùr, (135)
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
zgjedhë s' Turkut pështoi Shqipnia
e duel m'veti si dikùr:
si premtue kisht'Perëndija;
por si dashtë, besà, lum vëllau,
s'do t'kisht' pasë as Turku, as Shkjau. (140)
Se s'ka dashtë Turku lirì,
ma merr mendja; veç un s'dij
Knjaz Nikollës kah gjith kjo zemër
ardhë i paska, qi nën themër
rob Shqiptarët po don me i shtrue, (145)
edhe atë tokë ai me pushtue,
për të cilën vetoi motit
shpata rr'fè e 'i Gjergj Kastriotit?
E qi s'paska dert aspak,
se Shqipnì dhe Karadak (150)
krejt me atë punë po i làte n'gjak?
Zemra i ardhka prej Moskovit!
N'Petrograd Cari i Moskovit
Nji bè t'madhe po e kisht' bà:
m' e ndie plak e kalamà: (155)
se ai natë t'madhe s'do t'kremtote,
se ai kumbarë as krushk s'do t'shkote:
gostë as darsëm nuk do t'ngrifte,
s'do t'u late as s'do t'u krifte,
as s'do t'dilte n'log t'kuvendit, (160)
për pa i hi Stambollës përmbrendit,
për pa këcye mbi post të Mbretit,
me u bà zot i tokës e i detit;
edhe Europës tregun m'ia prè,
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
mos m'e lanë me shitë, me blè, (165)
mos m'e lanë me çilë kund punë;
por me bà qi ajo përdhunë,
për me çue 'i grimë bukë te shpija,
rob të ngelte n'kthetrat t'tija,
n'ato kthetra me gjak zhye, (170)
mësue gjithmonë n'gjà t'huej me gërrye!
Por, pse ishte 'i skile e vjetër,
si për fjalë ashtu për letër,
mos m'iu gjetë kund nji shoq tjetër,
ai po e dite mirë e hollë, (175)
se isht' do punë me hi n'Stambollë:
se isht'do punë Turkun me e thye,
pa sharrue vetë mbrendë me krye.
Prandej xèn ai me trillue,
m'shpinë Shkjeninë Turkut m'ia lëshue: (180)
m'ia lëshue m' shpinë Shkjetë e Ballkanit,
qi me i qitë këta punë Sulltanit;
me i qitë punë këta 'i herë mà para
me trazime e punë t'pambara,
e mandej vetë prej Rusiet, (185)
si harusha prej pusiet,
me i rà Turkut fulikare,
m'zhbì n'vend, m' e qitun fare;
për pa bà me mend pleqnì,
se me atë punë botën unjì (190)
mujte ndoshta, m' e pështjellë n'zì
Kur ketë punë e ka pleqnue,
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ka marrë trimi e n'odë ka shkue,
ka ndejë n'tryezë e asht vu me shkrue,
me u shkrue miqve kah Serbia, (195)
kah Zagrebi e kah Sofia
me lidhë besën shkaf asht Shkjà,
mbi Budin, m'çanak-kalà,
edhe tok këta ndërmjet vetit
mos m'ia dà të keqen Mbretit; (200)
por m'e nxitë, por m'e mërzitë,
m'iu vardisë si 'i ditë për ditë,
herë për shtek, herë për kufì,
tash me peng tash me pleqnì,
por gjithmonë, po, pa kanu, (205)
veç si t'mujnë n'teposhtë m'e vu.
Mbasandej, ky zogu i Shkinës,
merr e i shkruen Knjazit t'Cetinës,
merr e 'i letër, ia angllatisë,
me dredhì tue ia qindisë: (210)
Ti, qi jè qaj Knjaz Nikolla,
falmëshëndet Cari i Rusisë,
se zà t'madh për ty kam ndie
qi jè trim e gërxhelì,
qi jè burrë e kuvendtàr, (215)
me ta drashtë hijen anmiku,
por, me gjasë, kjo fjalë s'isht' gjà;
pse qe ti m'atë rrasë Cetine
më kè ndejë me 'i gjysmë opinge,
e jè bà, po, gazi i dheut, (220)
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
tue mërzitë miq e kumbarë,
veç e për bukë thatë në gojë.
Mje sa Turku, përbri tejet,
dredhun çallmën m'vetull t'synit,
derdhë shallvarët ai pala-pala, (225)
rrin e ban kokrrën e pallës,
e as m'e pà ti s'mund ta shofish
përmbas kodrës së pilafit
Po a thue, t'la ty kamba e dora,
ase ngjitë jè ndoshta n'rrogë, (230)
jo se hi kè bulk n' e huejën,
qi s'po ndihesh kund për s'gjalli?
Mo', bre burrë, se nuk ka hije
Urtë me ndejë Cubi i Cetinës,
edhe n'shpì me e shkuem ai motin, (235)
tue u ndeshë npër furka t'gravet!..
Po a s'ta mbushë synin Shqipnia,
me ato male të madhnueshme,
me ato fusha të blerueshme,
qi kurrkund s'jè kah orvate, (240)
me ia shkye 'i skundillë për veti?..
M' tè, krah-thatë, e mos rri fjetun!
Pse pa luejtë ti kambë e dorë,
s't' ndihmon Zot as i Shën Nikollë:
Por ti luej, nafaka luej, (245)
ka pasë thanë ai burri i huej;
sa për bukë e për fyshekë,
piqu n'mue, se t'i qes vetë;
edhe kësulën vène n'sy,
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
se të nget Mbreti i Stambollës: (250)
nuk ta là me t'prekë me pupël -
Letrën kështu Cari e ka shkrue,
edhe mirë e ka palue,
e e ka mbyllë me dyllë të zi;
ia ka dhanë kasnecit t'rì, (255)
me ia çue Knjazit n'Mal t'Zì.
Letrën n'gjì ka qitë kasneci,
ka thekë kambët ai sa mund heci:
ka lanë mbrapa fushë e zalle
kapërcye ka bjeshkë e male, (260)
edhe dalë ka lum e shè:
ka shtegtue për ujë e dhè,
der'qi'i ditë, tue marrun dielli,
në Cetinë ka behë ai filli:
shtjerrë opangat, grisun setrën; (265)
Knjazit n'dorë ku ka dhanë letrën,
me dyllë Cari si e kisht' mbshilë.
Ka marrë Knjazi edh' e ka çilë,
e ka çilë edh' e ka këndue,
tri herë rresht ai e ka këndue, (220)
tri dit rresht edh' e àsht mendue;
mbasandej ai fjalë ka çue
njatij Vulo Radoviçit,
kërkserdarit t'Vasoviçit,
qi me dalë me rà n'Cetinë, (225)
pa këqyrë shteg, pa këqyrun stinë:
me flut'rue si gjeraqinë,
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
për me u pjekë me "Gospodarin".
Njeky Vuloja Serdari
Kisht' pasë kenë nji trim i çartun: (280)
m'e pasë randë toka m'e bartun.
Pa tè prè kund s'ishte marrë,
pa fjalë t'tij ngarkue s'ishte marrë,
pague s'ishte varrë as gjak,
s'kishte vu nuse duvak, (285)
as s'isht' dà gjyqë a pleqnì.
Pse edhe Turku i Malit t'Zì
po e kisht' pasë shqipe mbi kry',
mos m'e lanë me pà me sy.
-Se edhe 'i punë, ky zogu i Shkinës, (290)
po e kisht' bà m'atë udhë t'Cetinës.
Paska marrë e shi në rrugë
Për tërthuer shtrika nji stugë,
edhe i çueka fjalë tërthores,
qi shka àsht Turk i Cernagores, (295)
mos me mujtë m'e shkapërcye,
për pa là 'i dukat për krye -
Bre! kish' kenë edhe 'i farë burri,
larg e larg me i dajtun turri.
Fëtyra e tij porsi duhia, (300)
syni i tij, tanë zjarm e shkëndia;
vet'llat trashë ngèrthye kulàr,
porsi lesh derrit bugàr;
vesh e m'vesh dega e mustakut,
si dy korba lidhë për lakut; (305)
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
edhe i mbrrijte kryet në trà:
burrë i atillë me sy me u pà.
Veshë e mbathë e m'armë shtërngue,
kishe thanë se àsht lè drangue.
Se këtè Knjazi fort e dote, (310)
fort e dote edhe e ndigjote;
pse edhe i urtë ai kishte ndodhë,
me ia prè mendja fort hollë.
Prandej Knjazi i çueka fjalë
Në Cetinë për ngut me dalë. (315)
Edhe Vulja bjen n'Cetinë,
pa këqyrë shteg, pa këqyrun stinë,
tue flut'rue si gjeraçinë.
N'atë Cetinë kur Vulja zbriti,
atè Knjazi mirë e priti, (320)
mirë e priti e n'odë e qiti,
i qiti duhan e kafe,
edhe nisi kështu t'bajë llafe: -
Ku jè, Vulo, eh kopilane!
Se ti ujk, po, né na u banè, (325)
ke s'po duke kah Cetina,
ku kè miq e probatina,
qi s'të ndërrojnë me sy të ballit?
Po, a kè mujtë? a kè farë hallit?
Si po t'shkon n'Vasoviq moti? (330)
Për jetë tande ! si do' Zoti,
merr e i thotë Vulo Serdari;
pse sivjet, lum "Gospodari",
nuk ka pasë toka valigë,
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
e ka ardhë nji kohë e ligë, (335)
sa nuk dij si ka m'iu bà,
për me pështue do rob e gjà,
pse edhe buka asht tue na lànë.
Hajt, eh qè'! Knjazi i ka thanë.
Se s'po gjenë cubi me ngranë. (340)
Se s'po gjenë skyfteri mish.
Se ti e nxjerrë korën dy fish!.
Mjaft t'i biesh ndo'i vendit prè,
se po e ban me lopë e qè,
sa me mbajtë njerztë e kujrisë, (345)
jo se mà gjindën e shpisë.
A din shka, Vulo Serdari,
ndiej shka t'thotë ty "Gospodari":
pështilli bashkë nja disa cuba:
t' idhtë si gjarpni ndër kaçuba, (350)
t'lehtë e t'shpejtë si gjeraçina:
edhe lëshoj ti kah Vranina,
për me vrà ata e për me prè,
për me djegun gur e dhè,
mbrendë tue vjedhë e tue plaçkitë, (355)
tue grabitë e tue robitë,
n'daç me natë e n'daç me ditë;
se un prandej të kam çue fjalë,
der' n'Cetinë nji herë me dalë,
pse dishka mue tash m'ka këcye, (360)
prap me Turk me u kapërthye:
prap me Turk, po, na me u vrà.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Pse edhe as hije, thom, nuk kà,
urtë ma ndejun Turk e Shkjà.
E kështu, tue ligjërue, (365)
krye më krye tue bisedue,
hollë e gjatë e ka qortue,
si me u sjellë e si me u mprue,
për m'e là Vraninën n'gjak.
E si vesht janë marrë me fjalë, (370)
Knjazi n'bukë atè e ka ndalë,
edhe falë i ka do pare;
e i ka falë nji "xheverdare",
krejt n'argjand kondakun ngrì,
mos m'e gjetë shoqja n'Mal t'Zi: (375)
m'e drashtë vjerrun në sërgjì,
jo mà n'krah të nji luftarit,
jo mà n'krah t'Vulo Serdarit,
qi isht' me brè hekur me dhambë!
Atëherë Vulja àsht çue në kambë: (380)
ka bà Knjazit "tungjatjeta",
edh' àsht nisë malit përpjeta,
udhës me mend ai tue përblue,
si Vraninën me shkretnue,
Knjazi ashtu si e kisht' qortue. (385